De laatste blogpost van 2017. Dan zit mijn eerste blogjaar erop. Op de valreep wil ik nog een boekje onder de aandacht brengen dat past bij deze tijd. Zowel bij het einde van het jaar, waarin we elkaar opzoeken om samen te vieren, maar ook bij deze tijd van individualisme en autonomie. Het heet ‘De omhelzing’ en is geschreven door David Grossman. De gevierde Israelische schrijver Grossman (1954) leerde ik kennen via mijn leesclub. Daar lazen we de roman ‘Komt een paard de kroeg binnen’ (2015). Deze roman beschrijft een optreden van stand-up comedian Dov Grinstein, die zijn voorstelling begint met het maken van grappen, maar steeds meer de behoefte voelt om zijn levensverhaal te vertellen. Het publiek haakt af, maar voor Grinstein is het de enige manier om in zijn laatste voorstelling afscheid te nemen van het toneel. ‘Komt een paard de kroeg binnen’ is een intelligent, schrijnend boek over eenzaamheid. Over humor als wapen, maar ook als vorm van contact, van communicatie. Het lukt Dov Grinstein niet om zijn eenzaamheid te bestrijden met zijn humor, hij staat alleen op het podium en neemt in eenzaamheid afscheid. Grossman schrijft behalve romans ook essays, kinderboeken en een enkel toneelstuk. Zijn ontroerende prentenboekje ‘De omhelzing’ gaat eveneens over eenzaamheid, of misschien juist over tweezaamheid.De kleine Ben maakt een wandeling met zijn moeder en zij vertelt hem hoeveel ze van hem houdt. Omdat hij uniek en speciaal is. Er is er maar één zoals hij. Ben voelt zich daardoor niet op een voetstuk gezet, maar juist eenzaam:
‘Waarom is er niemand op de hele wereld zoals ik? (…) Ik wil niet de enige zoals ik op de hele wereld zijn. Dan ben ik helemaal alleen.’
Bens moeder legt uit dat iedereen alleen en uniek is, maar dat daarom de omhelzing is uitgevonden:
‘Jij bent de enige zoals jij,’ zei zijn moeder, ‘en ik ben de enige zoals ik, maar als ik jou nu een knuffel geef, dan ben je niet alleen en ben ik ook niet alleen.’
‘De omhelzing’ brengt eenzaamheid in beeld die enerzijds zo menselijk en onontkoombaar is en anderzijds versterkt lijkt in de huidige tijd waarin we onze individualiteit willen benadrukken. Als we allemaal uniek en speciaal zijn, zijn we dan niet juist allemaal eenzaam? Willen we gezien worden in onze bijzonderheid, of liever opgaan in een groter geheel? Is het moeilijk om te erkennen dat je slechts een schakel bent binnen je gezin, je familie, de samenleving, of geeft dat geborgenheid en zin aan het leven? Vragen waar we allemaal vroeg of laat met te maken hebben, door het werk dat we doen, de manier waarop we leven en de zorg en betrokkenheid die anderen van ons nodig hebben. Vragen ook die ons kunnen helpen om plannen te maken voor het nieuwe jaar. Waar wil je je tijd en aandacht aan besteden in 2018?